System oddymiania grawitacyjnego – wymogi, normy, oznaczenia CE

Oddymianie grawitacyjne, inaczej wentylacja naturalna z wykorzystaniem efektu komina, wywołana jest siłami unoszenia. Powstają one poprzez różnicę gęstości gazów, która wynika z różnicy temperatur.

Zalety oddymiania

Systemy wentylacyjne, które odprowadzają dym i ciepło, w momencie pożaru, nie tylko wytwarzają, ale i utrzymują przestrzeń przy podłodze, która jest wolna od dymu. Ich rolą jest równolegle odprowadzenie gorących gazów, które wydzielone zostały wskutek pożaru na etapie rozwojowym.

Coraz popularniejsze staje się zastosowanie systemów wentylacyjnych, które tworzą niezadymione strefy poniżej warstwy dymu. Oprócz funkcji wentylacyjnej pełnią także funkcję bezpieczeństwa, która jest niepodważalnie istotna w momencie wybuchu pożaru.

Urządzenia oddymiające – zadania

Do zadań urządzeń oddymiających należą:

• wspomaganie ewakuacji – z budynków oraz obiektów budowlanych
• ograniczenie szkód powstałych w wyniku pożarów
• ułatwienie ludziom opuszczenia budynków i innych obiektów budowlanych – z tego powodu szalenie istotna jest drożność szlaków komunikacyjnych, także klatek schodowych
• minimalizacja szkód pożarowych, co za tym idzie również strat finansowych, przez ochronę przed działaniem gorących gazów i dymu
• usprawnienie akcji gaśniczej – oddymienie powoduje wzrost widoczności, dzięki czemu ułatwiony jest dostęp dla służb ratunkowych
• zmniejsza ryzyko niekontrolowanego rozprzestrzeniania się pożaru (Flash Over), poprzez obniżenie temperatury pod stropem i utrudnienie rozprzestrzeniania się ognia w kierunku poziomym

Do osiągnięcia powyższych założeń, niezbędna jest jednak niezawodność urządzeń odprowadzających dym i ciepło. Przy każdym włączeniu w trakcie okresu użytkowania, muszą one działać w pełnym zakresie.

Wymagania projektowe

Urządzenia wyzwalające

Klapy dymowe powinny być wyposażona w co najmniej jedno z poniższych automatycznych urządzeń wyzwalających:

• termiczne urządzenie wyzwalające, które musi się znajdować wewnątrz klapy, żeby mogło być wystawione na działanie rozgrzanego gazu docierającego do klapy,
• urządzenie wyzwalające uruchamiane poprzez sygnał elektryczny wysłany z odległego źródła (np. system detekcji dymu i ciepła, przerwę w dopływie prądu, ręcznie uruchamiany przycisk ‘pożar’),
• pneumatyczne urządzenie wyzwalające (np. podanie ciśnienia lub upuszczenie sprężonego powietrza),
• urządzenie wyzwalające uruchamiane innymi rodzajami sygnałów.

Mechanizm otwierający

Klapa powinna być wyposażona w mechanizm otwierający, który działa dzięki energii zmagazynowanej wewnątrz klapy. Elementami takiego mechanizmu są naboje gazowe, systemy sprężynowe, zasilacz elektryczny – i/lub zewnętrznym źródłem energii. Jeżeli zastosowane zostają połączenia zewnętrzne, producent powinien przedstawić specyfikację urządzenia wyzwalającego oraz mechanizmu otwierającego.

Otwieranie klapy dymowej

Wyróżniamy dwa typy klap dymowych:

• typ A – otwierane do pozycji pożarowej otwarte,
• typ B – otwierane do pozycji pożarowej otwartej i zamykane zdalnie

 

Wymagania eksploatacyjne i klasyfikacja

Niezawodność

Wyróżniamy dopuszczalne klasyfikacje (ze względu na niezawodność) klapy dymowej: Re A, Re 500 lub Re 1000. Oznaczenia 50 i 1000 odpowiadają kolejno liczbie otworów do pozycji pożarowej otwartej i zamknięć w momencie braku obciążenia. Oznaczenie A mówi o takim typie klapy dymowej, która zapewnia otwarcie i zamknięcie lub samo otwarcie.

Otwieranie pod obciążeniem

Wyróżniamy poszczególne obciążenia:

• obciążenie śniegiem
• obciążenie wiatrem
• obciążenie wiatrem bocznym
• odporność na niską temperaturę otoczenia
• odporność na wysoką temperaturę
• ognioodporność

<h4>Ocena zgodności</h4>

Norma określająca zgodność klap dymowych to norma PN-EN 12101-2:2003.

Producent powinien przygotować deklarację zgodności, która upoważnia go do posługiwania się oznakowaniem CE, przywołując certyfikat wydany przez jednostkę notyfikowaną.

Oznakowanie CE

Odpowiedzialność za oznakowanie CE na klapie dymowej i opakowaniu oraz dokumentach handlowych, jest po stronie producenta. Wyżej wspomniana norma wymaga także, by klapa dymowa była oznaczona informacją o:

• modelu klapy – jej nazwie handlowej,
• roku produkcji,
• przeznaczeniu do instalowania (ścienne lub dachowe),
• właściwościach technicznych zewnętrznego źródła energii, takich jak ciśnienie, moc i napięcie, a w przypadku zastosowania integralnych nabojów gazowych – również takie informacje jak: masa i rodzaj gazu, współczynnik napełnienia, temperatura nominalna.

Wymagania dla polskich budynków użyteczności publicznej:

• między 1,5%, a 3% powierzchni czynnej oddymiania (w zależności od przeznaczenia budynku),
• 1 klapa dymowa na 200 m2 (2 na 400 m2, itd.),
• w celach oddymiania – napowietrzanie.

Wymagania dla polskich przemysłowych:

• między 1%, a 3% geometrycznej powierzchni poddachowej,
• 1 klapa dymowa na każde 200-400 m2,
• otwieranie i zamykanie umożliwione z poziomu podłogi,
• w celach oddymiania – napowietrzanie.

Wymagania dla polskich budynków mieszkalnych (klatki schodowe):

• nie mniej niż 5% poziomego rzutu podłogi klatki schodowej – czynna powierzchnia oddymiania
• otwór oddymiający – powierzchnia geometryczna min. 1 m2
• w celach oddymiania – napowietrzanie