Detekcja gazów: CO, LPG, Propan-Butan

Wykrywanie i pomiar stężeń gazów toksycznych i wybuchowych określone jest przez kilkadziesiąt aktów prawnych. Wyróżniamy jednak dwa najważniejsze z nich i są to:

1. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków i innych obiektów budowlanych i terenów
2. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

 

Ochrona przeciwpożarowa budynków, innych obiektów budowlanych i terenów

Pierwsze rozporządzenie określa urządzenia, które zabezpieczają przed powstaniem wybuchu, i które ograniczają skutki jako urządzenia przeciwpożarowe. Dzieje się tak, ponieważ najczęściej skutkiem wybuchów są pożary.

 

Elektroniczne systemy detekcji gazów wybuchowych

Urządzenia zapobiegające wybuchom to między innymi elektroniczne systemy detekcji gazów wybuchowych. W przypadku pojawienia niebezpiecznego stężenia gazów systemy te sygnalizują taką sytuację. Mogą one także wyłączać urządzenia wykonawcze, które mają za zadanie ograniczać lub zniwelować zagrożenie wybuchem.

 

Iskry elektryczne

Jednymi z najczęstszych przyczyn wybuchów są iskry elektryczne. Zagrożenie to może jednak zostać wyeliminowane dzięki automatycznemu wyłączeniu danych obwodów elektrycznych. Stosowane jest także odcięcie dopływu gazu do miejsca, w którym instalacja gazowa jest rozszczelniona oraz uruchomienie wentylatorów, by usunąć niebezpieczne powietrze. Jeśli mamy do czynienia z gazem lżejszym niż powietrze – wystarczy automatyczne uchylenie klap oddymiających.

 

Warunki techniczne dla budynków oraz ich usytuowania

Rozporządzenie, o którym mowa powyżej mówi o stosowaniu urządzeń sygnalizacyjno-odcinających w miejscach, gdzie łączna moc grzewcza wszystkich urządzeń gazowych przekracza 60 kW.

 

Urządzenia sygnalizacyjno-odcinające

Jest to system detekcji gazu, który sprzężony jest z zaworem odcinającym. System ten może zostać wyposażony w czujkę przeciwpożarową, która w przypadku pożaru automatycznie odetnie dopływ gazu, nawet już w początkowej fazie. Pod wpływem wysokiej temperatury może jednak nastąpić rozszczelnienie instalacji, co wzmogło by ogień (wypływający gaz). Rozwiązanie to ma na celu nie tylko zapobieganie wybuchowi pożaru, ale także ograniczenie intensywności pożaru.

 

CO, LPG, PROPAN-BUTAN

W Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury, o którym mowa na początku tego tekstu, określone zostały także zasady kierowania wentylacją w garażach. Wykorzystane do są detektory CO, LPG, PROPAN-BUTAN.

 

Kontrole, kalibracja, instrukcja obsługi

Najważniejsze jest, by chcąc, aby systemy detekcji gazów, funkcjonowały prawidłowo, przestrzegać zasad, które określone zostały w instrukcji obsługi. Konieczne, by pilnować terminów kalibracji detektorów czy terminów kontroli pracy systemów, a także terminów wymiany akumulatorów. Instrukcja określa, w jaki sposób powinny być przeprowadzone kontrole. Natomiast jeśli chodzi o kalibrację – zostawmy to uprawnionym laboratorium, które pracują w określonych przez producenta warunkach.

DETEKCJA CO

Tlenek węgla, potocznie zwany czadem, jest bezbarwnym, bezwonnym i niedrażniącym, a więc trudnym do wykrycia przez zmysły ludzkie gazem. Tlenek węgla, powstaje podczas procesu niepełnego spalania materiałów palnych, w tym paliw, które występuje przy niedostatku tlenu w otaczającej atmosferze. Z tego względu wszystkie urządzenia, w których następuje spalanie gazu lub innych paliw podczas ich pracy (np. piece gazowe, piece opalane węglem lub drewnem, piecyki łazienkowe, piece kaflowe, kominki, gazowe ogrzewacze pomieszczeń) mogą w niesprzyjających warunkach być źródłem tlenku węgla.

Polskie ustawodawstwo niestety nie reguluje szczegółowo zasad działania ani instalacji detekcji CO jako całości, ani samych detektorów.

Instalacja CO w garażach stanowi część instalacji bytowej, nie zaś pożarowej, jak się często błędnie klasyfikuje.

„W garażu zamkniętym należy stosować wentylację mechaniczną sterowaną czujnikami niedopuszczalnego poziomu stężenia tlenku węgla …” – Rozporządzenie {2}.

Jeśłi chodzi o same czujniki, to powinny być montowane zgodnie z zaleceniami producenta, najczęściej na wysokości wzroku, min. 1,5 m od podłogi oraz ok. 2 m od urządzeń mogących być źródłem tlenku węgla. Detektorów tych nie należy montować zarówno w tzw. Martwych przestrzeniach, (np. wnękach zasłoniętych przez meble czy zasłony, w szczycie dachu, np.), jak i tam gdzie jego działanie będzie zakłócone przez bezpośredni dopływ świeżego powietrza (np. w pobliżu drzwi, okien, kratek wentylacyjnych, wentylatorów).

Istotny jest fakt, że czujniki tlenku węgla nie wykrywają innych gazów (np. metanu, propanu, butanu). Poza wyjątkowymi przypadkami tzw. Wielofunkcyjnych urządzeń, nie mogą być również stosowane jako detektory wykrywające dym podczas pożaru.

DETEKCJA LPG, PROPAN-BUTAN

Opary gazu propan butan są cięższe od powietrza, co ma istotny wpływ na bezpieczeństwo. Każdy wyciek gazu opada na ziemię, gromadzi się w nisko położonych obszarach i może być trudny do rozproszenia, więc gaz nie powinien być przechowywany lub wykorzystywany w piwnicach czy garażach. Gaz propan butan jest łatwopalny w powietrzu i choć jest nietoksyczny, w większych ilościach może spowodować uduszenie.

Analogiczni jak do zapisów dot. detekcji CO – „ W garażu zamkniętym należy stosować wentylację mechaniczną sterowaną czujkami niedopuszczalnego poziomu stężenia gazu propan-butan w garażach, w których dopuszcza się parkowanie samochodów zasilanych gazem propan-butan i w których poziom podłogi znajduje się poniżej gruntu”